پیشگیری از سوءاستفاده جنسی در کودکان
یکی از واقعیت‌های تلخ و هولناک در دنیای امروز، آزار و سوءاستفاده جنسی از کودکان است. تهدیدی که در کمین همه کودکان در هر رده سنی است و فقط مربوط به گروه خاصی نمی‌باشد. در این مقاله سعی داریم آگاهی پدر و مادر را نسبت به این موضوع بسیار مهم بالا برده و کمک کنیم تا با هوشیار بودن خود و آگاهی دادن به کودک، اگر اتفاقی افتاد هم بتوانند به سرعت و در زمان درست تشخیص دهند و هم توانایی دفاع از حریم شخصی و قدرت نه گفتن و مقابله با چنین برخوردهایی را در کودک خود تقویت کنند.
قبل از هر چیز نیاز است در مورد باورهایی که رایج است کمی فکر کنیم. شاید نیاز باشد در مورد بعضی از آن‌ها بازنگری داشته باشیم. در ادامه به چند مورد مهم و قابل تامل اشاره خواهیم کرد. تفکر و تحقیق در هر مورد را بر عهده پدر و مادر می‌گذاریم.
- برای نسلی که الان پدر و مادر شده است همیشه مسایل جنسی، صحبت و سوال پرسیدن در مورد آن یک تابو بزرگ بوده است. بنابراین این نسل همیشه ترجیح داده است خیلی راحت برای روبه‌رو نشدن با چیزی که برایش سخت است، صورت مساله را پاک کند. بنابراین هیچ‌وقت چنین مسایلی را مطرح نمی‌کند و اگر در موقعیتی قرار گرفت که مربوط به مسایل جنسی باشد چنان واکنشی نشان می‌دهد که طرف مقابل هیچ‌وقت در این باره با ما صحبت نکند.
- اولین چیزی که با عبارت مسائل جنسی به نظر می‌آید، رابطه جنسی است. بنابراین آن را بد و تابو دانسته و کسی دوست ندارد کودکش اطلاعی از آن داشته باشد.
- پدر و مادرها به این معتقدند که صحبت در مورد مسائل جنسی کودک را کنجکاو کرده و موجب انحراف او خواهد شد.
- در نگاه اول همه حتم دارند که کسانی که از کودکان سوءاستفاده می‌کنند همیشه غریبه‌ها هستند که مشکلات روانی دارند. در صورتی که طبق آمار ۸۵ درصد آزارها توسط خانواده، دوستان و افرادی انجام شده است که مورد اعتماد پدر و مادر بوده‌اند.
- باور جامعه بر این است که سوءاستفاده جنسی تهدیدی است که فقط در کمین دختربچه‌ها است. آمار گویای این است که تعداد پسرها نیز در این سوءاستفاده‌ها کم نیست.
چگونه از سوءاستفاده جنسی در کودک خود پیشگیری کنیم
برای پیشگیری از چنین اتفاقی نیاز است که در سه گام آگاهی و مهارت کسب کنیم:
- شناسایی و آشنایی با شیوه کار افراد آزارگر
- بالا بردن توانایی و مهارت کودک برای تشخیص خطر و اطلاع‌رسانی به پدر و مادر
- آگاهی دادن به کودک متناسب با سن او
شناسایی و آشنایی با شیوه کار افراد آزارگر
اگر شیوه کار افراد آزارگر را بدانیم، رفتار و حرف‌های کودکمان می‌تواند تلنگری شود تا روی مسائلی حساس شده و بررسی‌های بیش‌تری انجام دهیم. آمار نشان می‌دهد که فرد آزارگر معمولا با نقشه کار می‌کند.
- آن‌ها کودکانی را مدنظر می‌گیرند که اعتماد به نفس پایینی دارند و به کمبود محبت دچارند. چنین کودکانی با کمی محبت به راحتی جذب این افراد می‌شوند.
- آزارگر بعد از جذب کودک، شروع به ساخت یک رابطه دوستی با او می‌کند. این رابطه با بازی کردن، هدیه دادن و مواردی از این قبیل که برای کودک خوشایند است، مستحکم می‌شود.
- سپس آزارگر پنهان‌کاری و رازهایی دونفره را بین خود و کودک شکل می‌دهد. این رازها در ابتدا ساده و الکی هستند. اما هدف آزارگر این است که کودک تمرین کند تا آن موضوع را با کسی در میان نگذارد.
- رابطه کم کم گسترش پیدا می‌کند. ممکن است در این مرحله به صمیمیت‌ها و لمس‌هایی کشیده شود. در این مرحله آزارگر مسائلی مانند برهنگی، ازدواج، تولید مثل و دیگر موارد این چنینی را با کودک در میان می‌گذارد.
پدر و مادر آگاه در هر کدام از این مراحل، با رفتار کودک خود قادر به تشخیص مسئله و عادی نبودن چیزی خواهند شد. به کودک و احساس او اعتماد کنید. برای مثال کودکی که ناگهان دوست ندارد به مدرسه برود و از رفتن به مدرسه دچار ترس و استرس شدیدی شده است، علت در راننده سرویس مدرسه پیدا می‌شود. کودکی که مدام به پدر و مادرش ابراز می‌کند که از خانه‌شان به جای دیگری بروند علت در همسایه‌ای که اتفاقا شدیدا مورد اعتماد خانواده است پیدا می‌شود. قصدمان این نیست که پدر و مادر را بترسانیم. هدف ما فقط آگاهی دادن به پدر و مادر است. ما می‌گوییم که مدرسه نرفتن یک کودک ممکن است هزار و یک دلیل داشته باشد که فقط یکی از آن دلایل به چنین مسائلی ختم می‌شود. کافی است در این زمینه آگاه باشیم.
بالا بردن توانایی و مهارت کودک برای تشخیص خطر و اطلاع‌رسانی به پدر و مادر
این‌جا کمی مکث کنید! «آیا شما مرجع امن کودک خود هستید؟». اگر روزی اتفاقی هر چند کوچک برای کودک شما رخ دهد آیا شما انتخاب کودک برای بازگو کردن مشکلش هستید؟ این مورد به ما و رفتار ما برمی‌گردد. به عنوان مرجع کودک، او باید با ما احساس امنیت و راحتی داشته باشد. پس به دنبال راه‌هایی بگردیم که این احساس را در کودک خود تقویت کنیم. این احساس و اعتبار یک‌مرتبه کسب نمی‌شود. بلکه به مرور زمان و در جریان زندگی به دست می‌آید. هر بار که کودک مسئله‌ای کوچک یا بزرگ، مجاز یا غیرمجاز از نظر ما و هر موضوع دیگری که خوشایند ما نبوده است را مطرح کرده، واکنش ما چه بوده است؟ آیا اکنون ترجیح می‌دهد دیگر چیزی را با شما مطرح نکند یا هم‌چنان پیشش اعتبار دارید؟ به این موضوع عمیقا فکر کنید.
در مقاله‌ای دیگر به موضوع افزایش توانایی کودک برای تشخیص مساله و قدرت نه گفتن به آزارگر، به تفکیک رده سنی پرداخته می‌شود.
آگاهی دادن به کودک که متناسب با سن
ماتیکانکده قبلا هم متذکر شده است که هر اطلاعی که به کودک داده می‌شود باید ساده، درست، علمی و متناسب با سن او باشد. دادن اطلاعات به کودک در مورد مسائل جنسی در رده‌های سنی مختلف متفاوت است. این موضوع در مقاله‌ای دیگر بررسی می‌گردد.
مطالب این مقاله برگرفته از کتاب «تربیت جنسی کودکان» نوشته فاران حسامی است.
ماتیکانکده کتاب‌های زیر را در زمینه تربیت جنسی کودک پیشنهاد می‌کند. برای دسترسی و خرید این کتاب‌ها به بخش فروشگاه مراجعه کنید.
